Ładunki niebezpieczne (tzw. ADR)
Ładunki niebezpieczne to wszystkie ładunki, które mogą stanowić zagrożenie dla ludzi, zwierząt lub środowiska naturalnego. Zalicza się do nich np. towary łatwopalne, trujące, żrące, wybuchowe czy promieniotwórcze. Ładunki niebezpieczne w transporcie występują w trzech stanach skupienia: stałym, ciekłym oraz gazowym.
ADR - transport
ADR jest to określenie międzynarodowej umowy dotyczącej przewozu towarów niebezpiecznych. Umowa zawiera przepisy dla transportu drogowego dotyczące opakowań, zabezpieczeń ładunków i oznakowań substancji niebezpiecznych.
ADR to skrót od „Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route”, co w języku polskim oznacza „Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych”.
Umowa ADR pod kątem prawnym
Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych została sporządzona w Genewie 30 września 1957 r., lecz w życie weszła pod koniec styczna 1968 r. Polska wprowadziła ją jednak dopiero w 1975 r.
Zasady transportu zawarte w tej umowie są nowelizowane co 2 lata i ogłaszane w Dzienniku Ustaw.
Umowa ADR obowiązująca w latach 2019-2021 obejmuje 52 państw.
Klasy ładunków niebezpiecznych
Umowa ADR składa się z Umowy właściwej oraz dwóch załączników A i B, które są jej integralną częścią. W załączniku A w/w umowy znajduje się podział produkowanych na całym świecie materiałów niebezpiecznych, wraz z trzynastoma klasami zagrożeń:
„Klasa 1 – materiały wybuchowe (w tym te, które stwarzają zagrożenie wybuchem masowym, rozrzutem etc.)
Klasa 2 – Gazy (palne, niepalne nietrujące, trujące)
Klasa 3 – Materiały ciekłe zapalne
Klasa 4.1 – Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne oraz materiały wybuchowe stałe odczulone
Klasa 4.2 – Materiały samozapalne
Klasa 4.3 – Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne
Klasa 5.1 – Materiały utleniające
Klasa 5.2 – Nadtlenki organiczne
Klasa 6.1 – Materiały trujące
Klasa 6.2 – Materiały zakaźne
Klasa 7 – Materiały promieniotwórcze
Klasa 8 – Materiały żrące
Klasa 9 – Różne materiały i przedmioty żrące”
Dodatkowo w tym punkcie znajdują się szczegóły dotyczące opakowania jak i oznakowania takich towarów.
Natomiast w załączniku B Umowy ADR ustalone są:
„- warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych
– warunki techniczne pojazdów samochodowych
– warunki techniczne przyczep (naczep), cystern i kontenerów – cystern
– warunki oznakowania pojazdów i dodatkowego ich wyposażenia – warunki załadunku i wyładunku poszczególnych materiałów
– zakazy ładowania ładunku razem w jednym pojeździe
– wymagania dotyczące osób uczestniczących w przewozie
– niezbędna dokumentacja przy tych przewozach”
Transport ładunków niebezpiecznych - czym należy pamiętać
Przewoźnik powinien odpowiednio przygotować kierowcę, zaopatrzyć go w instrukcje, potrzebne dokumenty oraz środki bezpieczeństwa.
- Pojazd przewożące ładunek niebezpieczny powinien być oznakowany pomarańczowymi tablicami.
- Kierowca powinien mieć przy sobie dokument przewozowy/CMR zgodny z ADR - zawiera on najważniejsze informacje o ładunku, nazwisko i adres nadawcy oraz odbiorcy i dane kierowcy.
- Przewoźnik powinien zaopatrzyć kierowcę w odpowiednie instrukcje - powinny być one zgodne ze wzorem podanym w punkcie ADR i być zrozumiałe dla kierowcy. Zawierają one informacje np. o wyposażeniu przewożonym.
- Kierowca musi mieć zaświadczenie ADR - czyli dokument, który uprawnia do przewozu towarów niebezpiecznych po przebytym kursie i zdanym egzaminie.
Rodzaje przewozu ładunków
Przewóz ładunków niebezpiecznych jest dość trudnym i skomplikowanym zadaniem.
Ładunki niebezpiecznie można przewieźć na 3 sposoby:
- Przewóz w sztukach - każda sztuka towaru musi być oznakowana naklejką ostrzegawczą i numerem UN.
- Przewóz towaru luzem - przewóz bez opakowania ma miejsce w przypadku materiałów stałych, które stwarzają niewielkie zagrożenie.
- Przewóz w cysternach - musi spełniać konkretnego warunki w zależności od towaru.